IV-orale switch antibiotica  versie 1.3 november 2019

Zuyderland Medisch Centrum, Commissie Antimicrobiële Middelen & Antibiotica Team

Doel

Een vroege ‘switch’ van intraveneuze naar orale toediening heeft voordelen voor de patiënt en de verpleging, zoals een snellere mobilisatie, grotere bewegingsvrijheid en uiteindelijk mogelijk een sneller ontslag uit het ziekenhuis. Verder is een orale toediening minder bewerkelijk voor de verpleging en aanzienlijk goedkoper.

Voorwaarden

Met inachtneming van onderstaande voorwaarden is na 48-72 uur intraveneuze therapie omzetting naar orale therapie verantwoord.

IV-orale switch is aan te bevelen bij intraveneuze behandeling langer dan 48-72 uur, wanneer er sprake is van:

• een hemodynamisch stabiele patiënt
  • geen kenmerken van sepsis, zoals hypotensie en tachycardie, zodat een goede resorptie plaatsvindt
• verbeterende infectieparameters en vermindering tekenen van infectie
  • temperatuur, CRP en leukocyten-aantal laten tendens tot normalisatie zien
  • Let op! In geval van koorts bij diepe neutropenie heeft intraveneuze toediening de voorkeur.
• een oraal preparaat met geschikt farmacokinetisch profiel (zie Tabel 1)
• de orale route van de patiënt functioneel is of enterale toediening via de sonde (geen malabsorptie, normale motiliteit), dus niet bij misselijkheid/braken.
  • Houd rekening met interactie met voedsel.

Er moeten met het orale regime adequate antibiotica-concentraties worden bereikt ter plaatse van de infectie. Dit betekent dat orale therapie meestal onmogelijk is bij onderstaande infecties.

Bij onderstaande infecties is een iv-orale switch gecontra-indiceerd:

• meningitis, intracraniële abcessen
• endocarditis
• mediastinitis
• infecties van/met kunstmateriaal, waaronder lijnsepsis en prothesen
• neutropene koorts
• ongedraineerde abcessen en empyeem
• exacerbaties van cystische fibrose
• ernstige infecties van de weke delen, zoals groep A Streptokokkeninfecties
• Legionella pneumonie
• Staphylococcus aureus bacteriemie
• "hoog-gedoseerde" penicillines (amoxicilline/flucloxacilline > 6 gram/dag, benzylpenicilline > 6 miljoen IE/dag)
• IC-patiënten

Antibiotische behandeling van leverabcessen, empyemen, osteomyelitis/artritis en Pseudomonas-sepsis kan (in overleg / na verbetering infectieparameters) na 2 weken intraveneuze therapie worden omgezet naar orale medicatie.

Aangezien IC-patiënten dagelijks worden besproken door intensivist en arts-microbioloog, wordt bij deze patiëntpopulatie geen advies iv-orale switch gegeven.

Bij ernstige infecties of in geval van twijfel, overleggen met de dienstdoende arts-microbioloog.

Bij patiënten die voldoen aan de switch-criteria kunnen, tenzij de kweek en/of resistentie-uitslagen anders aangeven, de antibiotica-omzettingen plaatsvinden volgens onderstaande tabel.

Antibiotica die in aanmerking komen voor IV-orale switch zijn weergegeven in onderstaande tabel.

* hoog-gedoseerde penicillines, veelal continu toegediend via een perfusor, komen niet in aanmerking voor een switch naar oraal

** Voor ceftriaxon zijn alleen de indicaties weergegeven waarbij een switch mogelijk is.

Wijzigingen t.o.v. versie 1.2, november 2019: 

-    Ceftriaxon switch bij indicaties urineweginfectie, HAP en CAP toegevoegd. 

Wijzigingen t.o.v. versie 1.1, januari 2017:

-    Geen switch bij: IC-patiënten, hoog-gedoseerde penicillines. 

-    Tabel 1 toegevoegd: moxifloxacine, rifampicine.